KİMYASAL KAZALAR İLE İLGİLİ YÖNETMELİKLER

KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYOLOJİK VE NÜKLEER TEHLİKELERE DAİR GÖREV YÖNETMELİĞİ RG 28281 - 03/05/2012 (AFAD Yönetimi Başkanlığından)

· BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK (Seveso-II) RG 27676 – 18/08/2010

(Çevre ve Şehircilik Bakanlığından)

KİMYASAL KAZA İSTATİKLERİ

U.S. Chemical Safety Board platformunda mercek altına alınan araştırılması tamamlanmış 71 adet ve araştırılması devam etmekte olan 14 adet kimyasal kaza olayı bulunmaktadır. Tamamlanmış araştırmaların raporları www.csb.gov adresinden tüm insanlığa sunulmaktadır.

Yağ Tankı Patlaması
Yüksek Enerjili Metal Alaşımı Kullanırken Kimya Bölümünden Gelen Patlama
Fosgen Gazı Zehirlenmesi
Eşanjör Bakımı Sırasında Amonyağın Aşırı Basınçtan Patlaması
Pestisit Metomil İçeren Tankın Patlaması
Hidroelektrik Güç Santralindeki Tünelde Aşırı Yanıcı Solventlerle Çalışırken Püskürme Ve Patlama İle Çıkan Yangın
Atmosfere Salınan Yanıcı Buharın Patlası Ve Yangını (Atex)
Dogal Gaz Patlaması
Amonyak Ve Doğal Patlaması
Tanklarda Ve Çevresinde Yüksek Sıcaklıklarla İlgili
Dumanlı Sülfirik Asidin Oleum Tankına Transferi Sırasında Oluşan Taşıma Kazası
Şeker Rafinerisi Toz Patlama
Metil Siklopentadien Manganez Tiyokarbonil (Benzin Katkısı)Maddesinin Patlaması
Suni Gübre Depolama Tankının Çökmesi Sonucu Amonyak Buharı Saınımı
Propan Gazı Patlaması
Yanıcı Sıvı Patlaması Ve Yangını
Propan Yangını
Barton Solventleri Patlama Ve Yangını
Moya Ve Mürekkep Üretim Tesisinde Patlama
Tehlikeli Atık Tesisisinin Yukseltgen Bölümünde Patlama Ve Yangın
Klot Tahlisi Sırasında Sistem Kapaması
Petrol Sahası Patlama Ve Yangın
Yanıcı Solventlerin Karıştırılması Sırasında Sıcaklıkla Yanıcı Buharın Alev Alması
Petrol Rafinerisi Tesisinde Seri Patlama Hidrokarbon İzemerizasyon Ünitesinde Patlama
Methanol Buharının Alev Alması
Atık Su Tesisinde Patlama
Aşırı Yanıcı Vinil Kloridin Alev Alması, Pvc Üretimi Yapan Fabrikada Patlama Olması
Klor Gazı Patlaması
Yanıcı Tozdan Sebep Yangın
Nitrojen Gazı Sıkışması Sebebiyle Boğulma
Propilen Patlaması
Yanıcı Gaz Tüplerin Dolum Tesisinde Yangını
Yağ Ve Kimyasal İhtiva Eden Tankın Patlaması
Aşırı Isınmadan Toksik Alil Alkol Serbest Kalması
Termal Oksitleyici Etilen Oksit Bölümünde Patlama
Kaynak Yapımıda Asetilen Gazı Patlaması
Rafinerinin Hidroflorik Asit Alkilleme Ünitesinde Bakım Amaçlı Sölülen Pompanın Aşırı Yanıcı Yakıt Bileşen İle Salınımı Ve Tutuşması
Alüminyum Tozu Patlaması
Atimon Petaklorür Ve Hidrklorür Asite Maruz Kalma
Toz Patlaması Ve Yangın
Oksijen Ve Nitrojen Üretildiği Yerde Patlama
Havalandırma Sisteminde Birikeb Tehlikeli Kimyaslı Bakım Onarım Yaparken Patlama
Sodyum Hidrosüfür Salınımı
Boru Şebekesinde Salınım
Sulu Amonyagın Aşırı Basınçtan Patlaması
Granüler Benzoil Peroksit Kurutma Sürecinde Patlama
Kimyasal Damıtma Kulesinde Patlama
Kimyasal Atıkarın Reaksiyonu Sonucu Patlama
Hidrojen Sülfür Salınımı, Zehirlenmesi
Yanıcı Gaz Yangını
Nitrojen Boğulması
Klor Salınımı
Motor Yagı Ve Otomotiv Ürünlerin Paketlendiği Tesiste Yanıcı Ve Tutuşturucu Sıvılardan Çıkan Yangın
Sülfirik Asit Tankı Patlaması
Sıcak Haldeki Sıvı Plastık Tankında Yangın
Potasyum Sülfatın Sulu Solüsyonun Damıtılması Esnasında Patlama
Petrol Rafınerisi Nafta Yangını
Tutuşan Yanıcı Gazın Salınımı Esnasında Aşırı Basınçtan Patlama
Propan Tankı Patlaması
Demir Tozu Yangını

KİMYASAL KAZA SEBEPLERİ

Dış etkenler %30
Mekanik hata %28
İnsan faktörü %20
Çarpma arızaları %17
· Kontrolsüz kimyasal tepkimeler %9
Enstrüman kazası %3
Süreç koşullarını bozulması %2
Servis hatası %1

KİMYASAL KAZA TÜRLERİ

Yangın %26
Patlama %24
Havaya yayılma %43 (yayılarak hava kirliliği oluşturmakta, kazalara ortam oluşturmaktadır)
Su kirliliği %6 (yayılarak daha büyük felaketlere yol açmakta, canlı popülasyonunu etkilemekte, suya karışma)

TÜRKİYEDE BAZI KAZALAR

İstanbul Tuzla LMA Fab. Reaktör Patlaması
İstanbul Başakşehir Saf Kimya Yangını
Gaziantep Allen Kimya Yangını
Gebze Boya Fabrikası Yangını
İst. Tuzla Kayalar Kimya Boya Fab. Yangını
Uşak’ta tren kazasında, tren kimyasal yüklü Tır’a çarpınca kimyasal salınımı ve yayılıma
Tuzla’da atıksu kolektör hattında kimyasal atık (suya salınma ve havaya salınma) (trikloreten ve tetrakloreten)
Dilovasında kimyasal ürün antrepoda tank yanması
Manisa’da derede kimyasal madde salınması
Çerkezköy organize sanayi içinde reçine üretimi yapan firmada kimyasal reaksiyon sonucu yangın
İzmit merkezde kargo içinde gönderilen ksilen kimyasalının salınımı
Çerkezkoyde asit tank dolumu sırasında yarılması ve asit salınımı
Divriği demir madeni yayılan kimyasalların nehire salınımı
Siirtte kimyasal varilin devrilesi sonucu salınım
Ankara havagaz farikasında asbest salınımı (yıkım sırasında)

KİMYASAL KAZALARI GENEL OLARAK ÖNLEME POLİTİKİLARI

Stratejik açıdan önemli ve nüfusun yoğun olduğu şehirler ile tehlikeli endüstriyel maddeleri üreten sanayi tesislerinin yoğun olarak bulunduğu bölgelerde, KİMYASAL KAZA TİMLERİ kurulmalıdır.
Kimya depolarında öncelikle tehlikeli kimyasalların depolanması ve kullanılmasından sorumlu kişilerin, sonra tüm ilgililerin gerekli önlemleri alarak riskin azaltılması ve güvenli depolanma sağlanmalıdır.
Tehlikeli kimyasalların depolanmasında belirleyici olan en önemli faktör birbirleriyle etkileşime girmeleri hususudur. Bu nedenle tehlikeli kimyasallar genel sınıflandırmaya göre tanımlandıktan sonra kendi içerisinde gruplara ayrılmalıdır.
Oluşturulan gruplar ayrı yerlerde depolanmalıdır Ambalaj üzerindeki etikete bakılarak, kimyasalın hangi gruba girdiği kolayca belirlenebilir.
Büyük yangınlarda baş rolü; kolay yanıcı sıvıların fazla miktarda bir arada bulunması oynamaktadır. Kolay yanıcı sıvılarla iştigalde güvenlik kurallarına riayet edilmelidir. Bu tip fabrikalar yangın kompartımanlarına bölünmelidir.
Patlamaların büyük bir kısmı ATEX patlamalarıdır. Yanıcı gaz, yanıcı sıvı buharı, yanıcı sıvı sisi ve yanıcı toz bulutunun prosesler esnasında oluştuğu işletmelerde “Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik” ve “Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik” hükümlerine riayet edilmelidir. Bu iki yönetmelik te ATEX direktiflerinin birebir çevirisidir.
Ülkemizdeki Kimyasal Kazalar Araştırılmalı ve sonuçlar ilgili her kesimle paylaşılmalıdır.

KİMYASALLARLA İLGİLİ MEVZUAT

1. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 11 aralık 2013 tarihli ve Resmi gazetede 28848 sayılı yayınlanan Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi Ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik (SEA Ynt.)

2. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 12 ağustos 2013 tarihli ve Remi gazetede 28733 sayılı yayınlanan Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

3. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 21 kasım 2014 tarihli Resmi gazetede 29182 sayılı yayınlanan Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların Ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına Ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Zararlı Madde ve Karışımların Kısıtlanması ve Yasaklanması Hakkında Yönetmelik” şeklinde değiştirilmiştir.

4. REACH (Eski adı Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik)

5. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 13 aralık 2014 tarihli ve Resmi gazetede 29204 sayılı yayınlanan Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik

6. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 23 haziran 2017 tarihli ve Resmi gazetede 30105 sayılı yayınlanan Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik

7. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 11 aralık 2013 tarihli ve Resmi gazetede 28848 sayılı yayınlanan Maddelerin ve Karışımların Fiziko-kimyasal, Toksikolojik ve Ekotoksikolojik Özelliklerinin Belirlenmesinde Uygulanacak Test Yöntemleri Hakkında Yönetmelik - Ekler

KİMYASAL MADDELERDE ÇALIŞMALARDA İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ

İşveren, kimyasal maddelerle çalışmalarda, çalışanların bu maddelere maruziyetini önlemek, bunun mümkün olmadığı hallerde en aza indirmek ve çalışanların bu maddelerin tehlikelerinden korunması için gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.

İşveren, işyerinde tehlikeli kimyasal madde bulunup bulunmadığını tespit etmek ve tehlikeli kimyasal madde bulunması halinde, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden olumsuz etkilerini belirlemek üzere, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.

İşveren, çalışanların sağlığı için risk oluşturabilecek kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve analizinin yapılmasını sağlar. İşyerinde çalışanların kimyasal maddelere maruziyetini etkileyebilecek koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümler tekrarlanır.

30/4/2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla işveren, risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, çalışanları kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin işlenmesi, depolanması, taşınması ve birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi de dâhil olmak üzere, yapılan işin özelliğine uygun olarak teknik önlemleri alır ve idari düzenlemeleri yapar.

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMADA RİSK DEĞERLENDİRME

Dikkat edilecek konular:

a) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları.
b) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak Türkçe malzeme güvenlik bilgi formu.
c) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi.
ç) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı.
d) Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri.
e) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi.
f) Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları.
g) Birden fazla kimyasal madde ile çalışılan işlerde, bu maddelerin her biri ve birbirleri ile etkileşimleri.

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞIRKEN ALINMASI GEREKEN GENEL ÖNLEMLER

Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden riskler önlemlerle ortadan kaldırılır veya en az düzeye indirilir.

İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonu yapılır.

Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalar, en az sayıda çalışan ile yapılır.

Çalışanların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde olması sağlanır.

İşyerinde kullanılması gereken kimyasal madde miktarı en az düzeyde tutulur.

İşyeri bina ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz tutulur.

Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartlar sağlanır.

Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların işyerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır.

ikame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde kullanılır.

İkame yöntemi kullanılamıyorsa risk azaltılır.

Çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek bakım onarım işleri de dahil tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmalarda ve teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak uygun proses ve mühendislik kontrol sistemleri seçilir ve uygun makine, malzeme ve ekipman kullanılır.

Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonu ve yeterli havalandırma sistemi kurulması gibi toplu koruma önlemleri uygulanır.

Tehlikeli kimyasal maddelerin olumsuz etkilerinden çalışanların toplu olarak korunması için alınan önlemlerin yeterli olmadığı hallerde bu önlemlerle birlikte kişisel korunma yöntemleri uygulanır.

İşyerinde parlayıcı ve patlayıcı maddelerin tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunması önlenir.

İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunması önlenir. Kimyasal olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek şartlar ortadan kaldırılır.

Parlayıcı ve/veya patlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve karışımlarının zararlı fiziksel etkilerinden çalışanların zarar görmesini önlemek veya en aza indirmek için gerekli önlemler alınır.

Patlama basıncının etkisini azaltacak düzenlemeler yapılır.

Tesis, makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması sağlanır.

İşyerlerinde, sıvı oksijen, sıvı argon ve sıvı azot bulunan depolama tanklarının yerleştirilmesinde belirlenen asgari güvenlik mesafelerine uyulur.

TEHLİKELİ MADDELERLE ÇALIŞMADA ACİL DURUMLAR

İşveren, 18/6/2013 tarihli ve 28681 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’e göre çalışmalar yapar:

a) Acil durumların olumsuz etkilerini azaltacak önleyici tedbirler derhal alınır ve çalışanlar durumdan haberdar edilir. Acil durumun en kısa sürede normale dönmesi için gerekli çalışmalar yapılır ve etkilenmiş alana sadece bakım, onarım ve zorunlu işlerin yapılması için acil durumlarda görevlendirilen çalışanlar ile işyeri dışından olay yerine intikal eden ekiplerin girmesine izin verilir.

b) Etkilenmiş alana girmesine izin verilen kişilere uygun kişisel koruyucu donanım ve özel güvenlik ekipmanı verilir ve acil durum devam ettiği sürece kullanmaları sağlanır. Uygun kişisel koruyucu donanımı ve özel güvenlik ekipmanı bulunmayan kişilerin etkilenmiş alana girmesine izin verilmez.

c) Tehlikeli kimyasallarla ilgili bilgiler ve acil durum müdahale ve tahliye prosedürleri kullanıma hazır bulundurulur. İşyerindeki acil durumlarda görevlendirilen çalışanların ve işyeri dışındaki ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele gibi konularda faaliyet gösteren kuruluşların bu bilgilere ve prosedürlere kolayca ulaşabilmeleri sağlanır.

ACİL DURUMLARDA İŞ YERİNDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

1) İşyerindeki acil durumlarda görevlendirilen çalışanların ve işyeri dışındaki ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele gibi konularda faaliyet gösteren kuruluşların önceden hazır olabilmeleri ve uygun müdahaleyi yapabilmeleri için, yapılan işteki tehlikeleri, alınacak önlemleri ve yapılacak işleri,

2) Acil durumda ortaya çıkması muhtemel özel tehlike ve yapılacak işler hakkındaki bilgileri

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞANIN BİLGİLENDİRİMESİ VE EĞİTİMİ

İşveren, 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre çalışanların ve temsilcilerin eğitimini ve bilgilendirilmelerini sağlar.

KİMYASAL MADDE EĞİTİM İÇERİĞİ

a) Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgileri.

b) İşyerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerle ilgili bu maddelerin tanınması, sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgileri.

c) Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikeye atmamaları için gerekli önlemleri ve yapılması gerekenleri.

ç) Tehlikeli kimyasal maddeler için tedarikçiden sağlanan Türkçe malzeme güvenlik bilgi formları hakkındaki bilgileri.

d) Tehlikeli kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve benzeri tesisatla ilgili mevzuata uygun olarak etiketleme/kilitleme ile ilgili bilgileri.

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞANLARIN SAĞLIK GÖZETİMİ

1) Belirli bir hastalık veya sağlık yönünden olumsuz bir etkilenmeye neden olduğu bilinen tehlikeli kimyasal maddeye maruziyetin söz konusu olduğu,

2) Çalışanların özel çalışma şartlarında hastalık veya etkilenmenin ortaya çıkma olasılığının bulunduğu,

3) Çalışanlar üzerinde yapılacak tetkiklerin oluşturduğu riskin kabul edilebilir düzeyde olduğu, durumlarda yapılır.

KİMYASAL TEHLİKELER

1. Alevlenir maddeler
Sıvılar: etil eter, n-hegzan, benzin, etil esetat, tolüen, etanol,ksilen, fuel oil
Katılar: alakali metaller, Li, Na, K, Ca, Sr, Ba, Magnezyum, Alüminyum, Metal hidritler, organometalik bileşikler, fosfor ve sülfür

2. Patlayıcı maddeler
Peroksitler, havadaki oksijen ile reaksiyona giren maddeler (Dietil eter, asetaldehit, tetrahidrofuran, siklohegzan, dioksan, di-isopropil eter, 1 , 2 imetoksietan, isopropilbenzen, Alkoller (-propanol, 2-bütanol, Potasyum , Organometalikler), Alil ve vinil monomerler, Kristalleşmiş katılar, Şişe dibindeki vizkoz sıvılar, Pikrik Asit Asetilen Tuzlari, Fulminik Asit Tuzlari, Azidler, Nitrik Asit Esterleri, Nitroso ve Nitro Bileşikler, Organik Peroksitler, Perkarboksilik Asitler, Gümüş ve Altın Tuzları

3. Aşındırıcı ve tahriş edici maddeler
Hidroflorik asit, florür, hdroklorik asit,amonyak, sülfirik asit

4. Toksik maddeler
Civa, etidyum bromür

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SPESİFİK ÇALIŞMA ŞARTLARI

ALEVLENİR MADDELERLE ÇALIŞIRKEN

Tehlikeli maddeleri çalışma ortamınızda minim um miktarda bulundurun
Yangına dayanıklı güvenlik dolaplarında depolayın
Büyük kapasiteli dolaplar havalandırma sistemine sahip olmalıdır
Topraklama bağlantısı yapılmaalı ve bağlantılar özel kilitleme sistemine sahip olmalıdı
iyi havalandırılmış ortamlarda çalışın
Solventlerinizi lavaboya deşarj etmeyin
Bertaraf kurallarına uyun.

Yangına Dayanıklı Güvenlik Dolapları nasıl olmalıdır? (alevlenir madde depolama dolapları)

Çelik panel dış gövde
Çift cidarlı konstrüksiyon
Duvarlar arası izolasyon
Dökülen kimyasallar için toplama tepsisi
Özel kilitleme sistemi

PATLAYICI MADDELER İLE ÇALIŞIRKEN;

Çalıştığınız kimyasalı tanıyın

Peroksitler için;

Eğer mümkünse bütillenmiş hidroksitoluen (BH T) ilave edin
Hava sızdırmaz, amber renkli şişelerde ve karanlıkta depolayın
Bir kere açılm ışsa hemen kullan veya bertaraf et
Kullanmadan önce test et
Isıtma, evaporasyon veya distilasyon işlemleri sırasında dikkatli ol
Kesinlikle metal spatül KULLANMA
Sürtünme, çalkalama / öğütme ve güçlü etkiye maruz bırakmaktan sakın
Serin yerde muhafaza et
kesinlikle soğutma veya dondurma!

Perklorik asit ve Perkloratlar

Kolayca tutuşabilir materyallerden uzak tutun

Perklorik asit ve Perkloratlar

Bina: betonarme, ıslak Zemin olmalı
ahşap malzeme kullanılmamalı
Isıtma buhar veya elektrik, alevli cihazlar veya yağ banyoları KAPALI olmalıdır
Silikon yağı veya kauçuk tıpa kullanılmamalı
Tezgahlar ve havalandırma: Çelik veya Polipropilen, ahşap DEĞİL,
kullanım sonrası malzemeler mutlaka bol su ile durulanmalı

AŞINDIRICI VE TAHRIŞ EDICI MADDELER ILE ÇALIŞIRKEN

Maruz kalan bölgeyi derhal bol su ile yıkayınız
Uygun kişisel koruyucu donanım kulan
Uygun eldiven kulan
Kimyasalları tepsi veya taşıma kapları içerisinde depola
Gözler ile temastan kaçını, uygun koruyucu donanım kullanın
Kontakt lens kullanmayın
Müdahale ederken su ile bol uvuşturun
İyi havalandırmış ortamlarda çalışın
Gaz çıkışı varsa çeker ocak kullanın
Maruziyet varsa bol temiz hava alın
Ağız ile kimyasal çekmeyin
Her zaman puar veye pipet kullanın
Laboratuvar malzemesinin içine su koymayın
Malzeme güvenlik formunu dikkatli oku ve kimyasal madde hakkında bilgi sahibi ol
Depolama koşullarına dikkat et

TOKSİK MADDELERLE ÇALIŞIRKEN

Civa termometreleri kullanma
Çeker ocak kulan
Özel sistemle döküm yap
Nitril eldiven kulan
Yüksek konsantrasyonlarda ve uzun süre çalışmalarda çift kat eldiven kulan
Lavobaya kullanılmış kimyasalı dökmeyin
Toksik atık bertarafı yap
Koklama
Cidine temas ettirme
Yeme içme asla olamaz
Ellerini ağıza sokma
Tırnaklarını yeme
Çalışma ortamında yemek bulundurma
Ağız ile pipetleme yapma
Pipet ya da puar kulan
Doğru depolama yap

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞIRKEN DİKKAT EDİLECEK AYRINTILI HUSUSLAR

KİMYASAL MADDELERİ İLK KULLANIRKEN DİKKATLİ OLUN

Yeni bir kimyasal madde kullanılacağı zaman olası tehlikeleri araştırmalı ve riskler belirlenmelidir.

Kullanılacak maddeye ait "RİSK" ve "GÜVENLİK" ibarelerini belirleyin.Maddenin güvenlik bilgi formundan (GBF) veya uygun kitaplardan öğrenebilirsiniz.

Temas şekli ne olursa olsun RİSK düzeyi AŞIRI TOKSIK olan bir madde söz konusu tehlikeler dikkatle değerlendirilmeden ve güvenlik birimine danışılmadan kullanılmamalıdır.
Kişisel teması engelleyecek kontrol uygulamaları yetkili bir kişi tarafından dikkatle tasarlanmalı, yazılı olarak hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.
Söz konusu madde yerine daha az tehlikeli bir madde kullanma, hatta uygulamanın tamamen iptal edilmesi üzerinde durulmalıdır.
Kabı açmadan önce etiketini okuyun.
Size gereken madde olup olmadığını kontrol edin.
Kimyasallar arasındaki şiddetli reaksiyonları düşünün.
Uygun koruyucu giysi ve ekipman kullanın.
Kabı, iyi havalandırılmış bir alanda ve dikkatlice açın.
Maddeyi çıkarırken ve kullanırken, solumayla, cilt, göz ve giysi temasıyla alınacak riski indirgeyen bir metod seçin.
Kirli araç-gereçleri asla kullanmayın.
Kullandıktan sonra kabın kapağını dikkatle kapatın.
Maddeyi kullanırken kesinlikle bir şey yiyip içmeyin ve sigara içmeyin.
Ellerinizi yıkayın, sahayı temizleyin ve sağlığa zararlı tehlikeli maddenin etkisinde kalmış olan giysinizi değiştirin.
Atıklara ve döküntülere karşı önlemler alın ve tehlikelere karşı uygun metodlar kullanın.
Siz ya da çevrenizdeki biri tehlikeli maddelerden etkilendiyse tıbbi yardım isteyin ve gelene kadar da uygun ilk yardımı yapın.
Başka bir yöntem bulunduğu taktirde çok tehlikeli maddeleri kullanmayın.
Maddelerin saklandığı tüm kaplar kapsamlı ve doğru olarak etiketlenmelidir.

KİMYASAL MADDE KONTROLÜ YAPIN

Kontrol prosedürleri olmalıdır.
Kimyasal ait güvenlik bilgi formunu yakınızda bulundurun.

ÇALIŞMA ALANINI DÜZENLEYİN

Kullanmadığınız malzemeleri set üzerinde bırakmayın. Bunları bir dolaba ya da kirliler için ayrılmış olan bir kaba koyun.
Kirlileri lavabo içinde ya da çevresinde bırakmayın.
Malzeme kaplarını kolaylıkla devrilecekleri şekilde setin kenarlarında bırakmayın.
Malzemeleri kullandıktan hemen sonra tıpaları kapatın ve şişeyi kendi yerine kaldırın.
Tehlikeli maddeler içeren kapları yüksek raflara koymayın.
Şişelerin etiketlerine mümkün olduğu kadar açık ve ayrıntılı bilgi yazın.
Şüpheli şişeleri ellemeyin. İçindeki madde, zamanla, ışıkla ya da ısıyla ayrışabilir.
Eldiven kullanın ve şişeyi şeffaf bir koruyucu levhanın ardında açın.
Etiket görünmüyorsa, içindeki maddenin ne olduğunu tahmin etmeye çalışmayın, açmayın ve kullanmayın.
Atık solvent şişelerini direkt gün ışığından uzak tutun
Parlayıcı maddeleri minimum miktarlarda stoklayın.
Solventler sıcak su akan lavabolarda kullanmayın
Kayıp düşmemek için yere dökülen maddeleri hemen temizleyin.
Ara sıra bütün rafları ve dolapları iyice temizleyin
Kişisel temizliğinize dikkat edin.
Organik çözücüler ciltteki lekeleri çıkarmak için kullanılmamalıdır. Bunların çoğu zehirlidir ve cildi kurutarak enfeksiyonlara uğrama riskini arttırır.
Sabun temizlenmek için en uygun maddedir.

EMNİYETLİ ÇALIŞIN

Toksik gazları,buharları ya da tozları kullanmayı gerektiren çalışmalar setin üstünde değil çeker ocak üstünde yapılmalıdır.
Tehlikeli kimyasalları, -çeker ocaklar bu amaçla tahsis edilmediği sürece- çeker ocak içinde saklamayın.
Daima uygun boyutta ısıtıcı, manto, klemp, destek, tutacak v.s. kullanarak cam sistemleri emniyetli bir şekilde kurunuz.
Küçük veya çatlak cam eşyaları kullanmayın. Özellikle de küçük veya çatlak erlenleri vakum altında kullanmayın.
Cam şilifler sıkıştığında aşırı kuvvet kullanmayın.
Eldiven giyin ve elinizi korumak için bez kullanın.
Reaksiyonları mümkünse uygun bir emniyet ekranının ardında yapın. Mümkün değilse de en azından kimyasallarla çalışma yapılırken başkalarını da koruyacak şekilde davranın.
Büyük desikatörleri daima emniyet ekranı ardında ya da özel kutularında boşaltınız.
Bekler kullanılmayacaksa gaz vanaları kapatılmalıdır. Eğer küçük bir alev kalmalıysa hava vanasını kapatın. O zaman sarı renkli alev görülür.Mavi alev gün ışığında görülemez.
Beki yakmadan önce çevrede parlayıcı çözücü olup olmadığını kontrol edin.
Yanmakta olan bunzen beklerini rafların altına itmeyin.
Hiçbir zaman kimyasalları ağızla çekmeyin.
Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde sigara içmeyiniz
Gereksiz yere acele etmeyin.
Koşmayın.
Yürürken okumayın
Hiçbir zaman iskelelerin, tezgahların v.s üzerine çıkmayın; gerektiğinde merdiven kullanın.
Gerektiğinden fazla uzanmayın.

KİMYASALLARLA ÇALIŞIRKEN GİYİMİNİZE DİKKAT EDİN

Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerden çıkınca ellerinizi mutlaka yıkayınız.
Ellerinizi sık sık özellikle yemeklerden önce yıkayınız.
Ellerde açık yara, kesik, çatlak v.s varsa çalışmaya başlamadan önce mutlaka bandajla kapatınız ve yapacağınız ise uygun eldiven giyiniz.
Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde çalışırken mutlaka önlük ve önü kapalı ayakkabı giyiniz.
Zararlı, zehirleyici, tahriş edici kimyasallarla çalışırken kişisel koruyucular maske, gözlük, eldiven v.b.) kullanılmalıdır.
Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde çalışırken uzun saçlar toplanmalıdır.
Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerde yüzük, künye, kolye, bilezik gibi eşyalar ile çalışmak tehlikeli olabilir. Çalışmaya başlamadan önce çıkarınız.
Önlük ve pantolon ceplerinde kesici ve batıcı aletler taşımayınız.

ÇALIŞMA ORTAMINDA ENGELLERİ KALDIRIN

Yangın söndürme teçhizatlarının, yangın çıkış kapılarının önünü kapatmayın.
Elektrik düğmelerinin veya izolatörlerinin önünü kapatmayın.
Yürüyüş alanlarının boş ve temiz olmasını sağlayın.
Tüm dosya ve tezgah altı dolaplarının kapalı tutulmasını sağlayın.
Elektrik motorlarının havalandırıldığından emin olun.(Buzdolabı gibi elektrik motoru olan aletlerin uygun şekilde havalandırılmaları gerekir.)

ÇALIŞMA ORTAMINDA CİDDİ OLUN

Bedensel ve el şakaları yapmayın.

TEMİZLİK ŞARTLARINI SAĞLAYIN

Kimyasallarla çalışma yapılan bölümlerin sürekli güvenli, temiz ve düzenli tutulmasını sağlayın.
Çalışmalar bittiğinde veya mesai sonunda dağınıklıkları toparlamak, atıkları atmak ve temizlik yapmak için vakit ayırın.

KİMYASAL MADDELERİ YENİ KAPLARA AKTARIRKEN DİKKAT EDİN

Herhangi bir kimyasal maddenin kendi kabından başka bir yere aktarılması durumunda yeni kabın üzerine kimyasal maddenin adını açık ve net bir şekilde belirten bir etiket yapıştırınız.
Etiket üzerine YANICI, KOROZİF, TAHRİŞ EDİCİ v.b. gibi tehlike düzeyini belirten bir ibareyi mutlaka koyunuz.
Tehlikeli maddelerle hazırlanan çözeltiler için de aynı işlemi yapınız.

ASLA UNUTMAYIN!.

Her acil durumda acil telefonunu ara
Kimyasal ile güvenli çalışmak için uygun ekipman ve KKE'ye sahip ol.
Mümkün olduğunca daha az toksik olanı seç.
Mümkün olan en küçük miktarda satın al
Kullanmadan önce potansiyel tehlikeleri sapta.
Acil durumlar için bir güvenlik planı yap.
Kullanmadan önce kimyasalın etiketini ve MSDS'ini oku.
Kimyasalları mümkün olan en küçük miktarda kullan
Kimyasalı/toksisitesi bilinmeyen maddeyi asla koklama
Çeker ocak veya bir havalandırma sistemi kullan.
Kimyasalı bir yere götürürken "taşıyıcı kap" kullan.
Laboratuvarda yeme/içme!
Her türlü kimyasala temas etmekten kaçın
Kazalara Hazırlıklı Ol
Göz yıkama, duş, yangın söndürücü ve acil çıkışını bil.
Temel ilk yardım için hazırlıklı ol.
Basınçlı gaz tüpleri her zaman güvenli bir yerde tut

KİMYASAL MADDE ACİL DURUM PLANLARI

İzlenecek yol kimyasalın sınıfı ve miktarına göre değişir.

Her bir kimyasal için uygulaması gereken prosedür MSDS’de verilmiştir.

Eğer MSDS kodlarına hızlı bir şekilde erişilemiyorsa:

Mutlaka kişisel güvenlik önlemleri alınmalıdır (eldiven, gözlük maske v.s.)
Yangına sebep olabilecek madde dökülmelerinde, yangına yol açabilecek ekipmanlar tamamen kapatılmalıdır.
Eğer dökülen uçucu bir madde ise öncelikle pencere açılarak havalandırılmalıdır.
Katı kimyasallar için plastik bir kürek kullanabilir.
Dökülen maddenin ph bakılarak asitmi alkalimi öğrenilebilir.
Sıvı asit ve bazlar nötralize edilir ya da bir absorban madde kullanılır.
Örneğin;organik asitlerin sulu çözeltileri, sodyum bikarbonatla nötralize edilir ve ph’ı kontrol edildikten sonra temizlenir.
Gaz sızmalarında pencereler açılmalı ve sızma için önlem alınmalıdır.
Laboratuvarda çalışan diğer kişiler gerekirse uzaklaştırılmalı, laboratuar iyice havalandıktan sonra temizlenmesi sağlanmalıdır.

Kimyasal madde dökülmesine maruz kaldı iseniz;

Çalışma arkadaşlarınızı uyarın.
Kontamine giysileri hemen çıkarın. Sızdırmaz poşete koyarak ağzını sıkıca kapatınız.
Poşetin üzerine kimyasal bulaş diye etiketleyiniz. Poşetteki giysileri laboratuar kirli çamaşır kovasına atınız.
Suyu (duş/lavabo/göz yıkama ünitesi) bolca akıtarak etkilenmiş vücut bölgelerini
15-20 dakika yıkayın.
Laboratuar sorumlusuna haber veriniz.

Göze Kimyasal Madde Sıçraması olduysa

Tahriş olmamış gözü koru; diğer göz kapağı zorla açılarak su/göz solüsyonları ile enaz 15-20 dakika yıkama işlemi uygulayın.
Yıkama esnasında parmaklarınızla göz kapaklarını açın ve göz bebeğinizi farklı yönlere oynatın ki su her tarafa gidebilsin.
Yıkama esnasında kimyasalın diğer göze gitmesini engelleyin.
Yıkamanın etkinliği açısından varsa kontakt lensler hemen çıkarılmalıdır.
Steril veya temiz bir yara bezi ile kapatın.
Hemen, hastanedeki 1111 acil servisi arayın. Ve yardım gelmesini bekleyiniz.
Mutlaka Tıbbi yardım alın.

Cilde Kimyasal Sıçradıysa

10-20 dakika kadar bol su ile yıkayın.
Eldiven ve kıyafetleri su ile yıkadıktan sonra çıkarın

Kimyasal Yutulduysa

Ağzınızı hemen çalkalayın.
Takma diş varsa çıkarın.
Kusmayacak kadar, yavaş yavaş su ya da süt için.
Kusma eğilimi başlarsa, sıvı verilmesine devam edilmelidir.
Asla kusturulmamalıdır. Çünkü yutulurken boğazı ve yemek borusunu yakan bir madde (kostik soda gibi), kusturulmaya çalışılırken tekrar yanıklara neden olacaktır.
Kusma varsa, akciğerlere kusmuğun kaçmaması için baş aşağıda tutulmalıdır.
Bilinci yerinde değilse yaralının başı veya tüm vücudu mutlaka sol tarafa döndürülmelidir.
Acilen kazazedenin tıbbi destek alması için hastanedeki 1111 acil servisi arayınız. Yardım gelmesini bekleyiniz veya kazazedeyi kendinizin nakil şansı var ise acil servise naklini yapınız

Zehirli Madde Solunduysa

Hastayı zehirli ortamdan uzaklaştırın ve temiz havaya ya da havalandırması iyi bir ortama çıkarın.
Nefes durması durumunda (göğüs kafesi hareket etmiyor ve cilt rengi değişiyorsa) ağızdan ağıza ya da ağızdan buruna suni solunum yaptırın.( Eğer bu konuda eğitimli iseniz )
Acilen kazazedenin tıbbi destek alması için hastanedeki 1111 acil servisi arayın. Ve yardım gelmesini bekleyiniz veya kazazedeyi kendinizin nakil şansı var ise acil servise naklini yapınız.
Mutlaka yutulan maddenin özellikleri öğrenilmeli ve tıbbı destek sırasında bildirilmelidir.
Eğer hasta kustuysa, kusmuğundan da örnek alınmalıdır.
Gaz kokan ya da havalandırmasız yoğun dumanlı bir ortama girilecek ise, bele ucu dışarıya uzanan bir ip bağlanmalıdır.
Ağız ve burun gaz maskesi ya da ıslak bir mendille kapatılarak içeri girilmelidir.
Gaz kokusu olan ortamda bir patlama ihtimaline karşı kibrit, çakmak vb. yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.
Yoğun duman varsa çömelerek ya da yerde sürünerek ilerlenmelidir.

Yüzey Kontaminasyonu varsa

Laboratuar kapılarını kapatarak/kilitleyerek ve uyarı yazısı asarak dökülme bölgesini izole edin.
Dökülen kimyasalın yayıldığı bölgeyi sınırlayın.
Çalışma arkadaşlarınızı uyarın; dökülme 5 litreden fazla ise veya çok tehlikeli bir madde döküldüyse alanı boşaltın! Elektrik düğmelerini ve gaz vanalarını kapatın
Dökülen maddeyi talimata uygun şekilde temizleyin.
Kontamine malzemeyi uygun etiketli atık kutusuna atın.
Laboratuar sorumlu teknisyenine ve sorumlu uzmanına haber veriniz.